Những tờ báo kinh tế trong lịch sử báo chí Việt Nam
Nếu lấy cái mốc tờ “Gia Định Báo” xuất bản ở Sài Gòn bằng chữ quốc ngữ vào giữa thập niên 60 của thế kỷ XIX thì đến nay Báo chí Việt Nam đã gần một thế kỷ rưỡi tuổi. Nếu tính từ tờ báo “Thanh Niên” do Nguyễn Ái Quốc sáng lập tại Trung Quốc vào năm 1925 thì tới nay Báo chí Cách mạng Việt Nam đã có 88 năm truyền thống.
Trong lịch sử báo chí Việt Nam ta cũng thấy xuất hiện từ rất sớm những tờ báo mang nội dung hướng vào những nội dung kinh tế mà tiêu biểu nhất là tờ “Nông Cổ Mín Đàm” xuất bản tại Sài Gòn từ những năm đầu tiên của thế kỷ XIX (1901). Chủ nhân người Pháp tên là Canavaggio – chủ một vựa muối, ra một tờ báo để thực hiện đúng như tôn chỉ của nó là ngồi uống trà để bàn chuyện Nông Thương. Nội dung của tờ báo do nhiều cây bút người Việt Nam viết bằng chữ quốc ngữ hướng dẫn người dân Việt bước vào thương trường bằng những kiến thức làm ăn trong một môi trường làm ăn đòi hỏi phải có kiến thức làm ăn kinh tế hiện đại.
Ở ngoài Bắc cũng có những tờ báo tương tự của các nhà kinh doanh báo chí rất chuyên nghiệp. Ví dụ như các tờ “Thực Nghiệp Dân Báo”, “Khai Hóa”,… đương nhiên trong bối cảnh đất nước đang là thuộc địa của thực dân Pháp, lòng khao khát kinh doanh trong một thị trường tự chủ, mong ước xây dựng một nền kinh tế bản địa cùng với sự hình thành của giới công thương, các tờ báo luôn có khuynh hướng dân tộc và yêu nước.
Tờ “Đăng Cổ Tùng Báo” là sự chuyển đổi của tờ công báo “Đại Nam Đồng Văn” đã nói ở trên gắn liền với phong trào “Đông Kinh Nghĩa Thục” của các nhà duy tân đầu thế kỷ XX đã nói lên đã nói lên tinh thần chấn hưng nền kinh tế dân tộc và coi đó như là một biểu hiện của tinh thần dân tộc và yêu nước.
Sau một thời kỳ báo chí Việt Nam được hưởng những không khí dân chủ của thời kì “Mặt trận Bình dân” (1936 – 1939), một bộ phận của những nhà hoạt động báo chí cánh tả có khuynh hướng cộng sản cùng các nhà báo yêu nước thì báo chí Việt Nam lại bước vào thời kì đen tối của khủng hoảng kinh tế và khi cuộc Chiến tranh thế giới lần thứ hai bùng nổ, sự đầu hàng của thực dân Pháp trước phát xít Nhật đã tìm mọi cách để thủ tiêu mọi chính sách tự do báo chí,…
Nhưng cũng chính trong thời kì đen tối này mà những ánh sáng của cách mạng giải phóng dân tộc đã thúc đẩy một nền báo chí là vũ khí của phong trào giải phóng dân tộc. Đó là những tờ báo cách mạng xuất bản từ trên chiến khu hay hải ngoại, bí mật vận động quần chúng.
Thời điểm trước Cách mạng tháng Tám 1945, nổi bật tên gọi tờ “Thanh Nghị” tập hợp các trí thức lớn bàn thảo một tương lai của đất nước mà ở đó một nền kinh tế quốc dân sẽ hình thành trong một môi trường văn hóa và pháp lý hiện đại. Nhiều vấn đề liên quan đến xây dựng nền chính trị quốc gia và kinh tế quốc dân đã được bàn thảo giữa những cây bút lớn mà nhiều người sau đó đã tham dự vào rất nhiều hoạt động chính trị vào thời điểm một nhà nước độc lập đang hình thành từ Chính phủ Trần Trọng Kim còn nhiều mối liên hệ với Nhật để chống Pháp cho đến Chính phủ Hồ Chí Minh kiên định tinh thần cách mạng và độc lập. Nhiều người viết báo đã trở thành thành viên của Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa…
Một chặng đường rất dài đã đi qua, những thay đổi rất lớn đã tích tụ những ký ức nghề nghiệp, truyền thống của đội ngũ báo chí Việt Nam hiện đại. Điểm lại một vài nét son trong lịch sử báo chí mà nay ta gọi là chuyên ngành kinh tế để ghi nhận những tấm gương quá khứ giúp những nhà báo kinh tế tự nhận diện mình một cách rõ ràng hơn trong đó có niềm tự hào với quá khứ, tự tin với hiện tại cùng với rất nhiều cơ hội và thách thức.
